برای جذب جوانان به مساجد و نماز جماعت و شركت در سایر برنامههای فرهنگی مساجد شیوهها و عواملی وجود دارد كه به برخی از آنها اشاره میشود:
الف) امام جماعت
امام جماعت در هر مسجد عاملی مهم در پیشرفت و ترقی مسجد به شمار میرود و چنانچه دارای شرایط لازم باشد، تأثیری بسزا در تحولات مثبت در جوانان و در نتیجه گرایش آنان به مساجد خواهد داشت؛ این صفات از این قرار است:
1ـ ثابت بودن
شناخت امام جماعت از مسجد، مؤمنان محل و نمازگزاران و غیره از جمله اموری است كه در عملكرد وی نقشی مهم دارد؛ خصوصیات و اوضاع خاص هر محل و اهالی آن باعث میشود كه وی تصمیم مقتضی اتخاذ كند و در راه اجرای آن گام بردارد كه ثابت بودن امام جماعت در مسجد محل این مسأله را عملی میسازد.
2ـ توانایی علمی
از عواملی كه میتواند در جذابیت امام جماعت مؤثر باشد، توانایی و اندوختههای علمی اوست، چرا كه ممكن است سؤالی از طرف جوانان در حیطهی تخصصی او مطرح شود تا او با استفاده از معلومات خود در زمینههای مختلف از جمله جامعه شناسی، و روانشناسی جوانان و غیره، پاسخ دهد. طبیعتاً قدرت علمی روحانی مسجد باعث اطمینان و اعتماد مردم، به خصوص جوانان میشود و آنان نیز همواره سعی میكنند در مواقع لزوم با او ارتباط برقرار سازند و با اطمینان خاطر و طیب نفس با وی معاشر باشند و از كمالات و معلومات او بهرهمند شوند.
3ـ نظم
امام جماعت ضرورت دارد كه در كلیهی كارهای مربوط به مسجد نظم و انضباط را مراعات كند، به موقع به مسجد بیاید، نماز را اقامه كند و اوقات سخنرانی و ارشاد مردم را تنظیم و با توجه به حال حضار مطالب خود را بیان كند و از ذكر مطالب اضافی و اطالهی كلام خودداری ورزد.
4ـ بیان ساده و شیوا
مطالبی كه امام جماعت بیان میكند، باید حتی المقدور ساده و شیوا باشد و از تلفظ كلمات و جملات عجیب و غریب و نامأنوس بپرهیزد؛ چرا كه عمدهی مخاطبان وی بیسواد، كم سواد و ناآشنا به كلمات تخصصی هستند،در غیر این صورت با توجه به روحیهی جوانان و كم ظرفیت بودن آنان، خستگی و كسالت بر آنها عارض میشود.
5ـ ابتكار خلاقیت
بعضی از وعاظ هنگام سخنرانی آموختههای علمی خود را به همانگونه كه فرا گرفتهاند، بیان میكنند، در حالی كه می توانند با ذكر مثالها و حكایتهای تاریخی، مطالب و كلمات قصار، شوخ طبعی و داستانهای شیرین را با رعایت نكات روانشناسی جوانان به گونهای زیبا و جذابتر عرضه كنند.
6ـ دوستی با جوانان و نوجوانان
امام جماعت مسجد میتواند با كنار گذاشتن بعضی از محدودیتهای كاذب یا غیر ضروری، بین خود و جوانان، آنها را به خود نزدیك كند؛ به قدر معقول با آنان صحبت كند، احوال آنها را در حالت عادی و غیر عادی جویا شود و حتی المقدور در همنشینیها و مجالستها همراه آنان باشد و از فرصتهای مناسب به منظور بیان مقصود استفاده كند؛ در حالی كه بعضی از روحانیان با اتخاذ تدابیر نامناسب و حالتهای عالمانه به خود گرفتن، سنگین و رنگین حركت كردن بیحد، هم كلام نشدن با دیگران خصوصاً جوانان و ...، بین خود و جوانان فاصله میاندازند.
7ـ احترام و تواضع
همیشه با احترام به دیگران و داشتن حالت تواضع در مقابل همنوعان، نوعی ارادت قلبی دیگران را در حق خود جذب میكنیم، حال اگر تواضع و احترام از جانب روحانی و رهبر معنوی،آن هم با جوانان كه دارای قلبی پاك و جویای صحبت هستند، صورت گیرد، قطعاً موفقیتهای چشمگیری به دست خواهد آمد؛ این روش از جمله طرق تبلیغ عملی است كه در تاریخ صدر اسلام خصوصاً در وصف پیامبر گرانقدر اسلام نقل شده است و نتایج بسیار خوبی هم در بر داشته است.
8ـ آراستگی ظاهری
روحانی و رهبر معنوی در اجتماع باید در قالب الگو و نمونهی خوبیها مطرح شود؛ بنابراین امام جماعت باید به بهترین وجه ممكن لباس بپوشد، تمیز باشد، محاسن مرتب داشته باشد و از عطر استفاده كند؛مواظب نظافت دهان و دندان و احیاناً بوی بد دهان خود باشد و در مجموع مسألهی نظافت ظاهری را فراموش نكند.
9ـ توانایی جسمی
در برگزاری نماز جماعت و سخنرانیها لازم است مسائلی نظیر وقت دیگران و كهولت سن حاضران مراعات شود؛حال اگر امام جماعت سن بالایی داشته باشد، طبیعتاً نماز طولانی میشود و ممكن ا ست مأمومان خسته شوند.
10ـ دارا بودن دانش لازم
اگر امام جماعت صرفاً به یك سری اطلاعات علمی دست یافته باشد، انتقال آن به روش معمولی و بیان سادهی آن مطالب ممكن نیست و با توفیق كمتری قرین است؛ لذا ضروری است از علوم دیگر نظیر روانشناسی جوانان و نوجوانان استفاده شود.
11ـ درك موقعیت سنی جوانان
موقعیت سنّی جوانان و نیازها و روحیات آنان در این سنین باید مورد توجه قرار گیرد؛ لازم نیست همیشه از آنان بخواهیم در كلیهی مراسم ادعیه و زیارات شركت و گریه و زاری را پیشه كنند، زیرا جوانان و نوجوانان در كنار این مسائل معنوی نیاز به تفریحات سالم و ورزش و آموختن دانش روز دارند؛ تحرك و انرژی زیاد از خصوصیات این دوران است و جوانان به تنوع بیشتری نیازمندند.
12ـ تهیهی امكانات مالی
امام جماعت میتواند با نظارت كامل و سر و سامان دادن به امور مالی مسجد و تخصیص بودجههای لازم در راه جذب جوانان، به این مهم دست یابد.
ب) مسجد
خود مسجد و ویژگیهای آن نیز میتواند عامل جذابی به منظور گرایش جوانان و نوجوانان به مسجد باشد. این ویژگیها و خصوصیات عبارتاند از:
1ـ فضای مناسب و ظواهر خوب آن
مسئولان ذی ربط در عصر كنونی باید در احداث مساجد تا حد زیادی مداخله كنند، انتخاب محل احداث نقشهی مورد نظر، امكانات و فضای سبز آن و غیره باید حساب شده و از روی اصول باشد؛ احداث مسجد در كوچه و پس كوچهها و با مساحت كم، بدون دیگر امكانات سوت و كور است و رغبتی در دل جوانان و ناآشنایان به مسجد ایجاد نخواهد كرد.
2ـ نظافت
تمیزی و پاك بودن از جمله عواملی به شمار میرود كه باعث گرویدن جوانان به مسجد میشود، لذا مسئولان مسجد باید در خصوص غبار روبی، نظافت منظم روزانه یا هفتگی، شستن فرشها و عطر افشانی اقدام كنند. نظافت دستشوییها، ایجاد امكانات بهداشتی نظیر صابون، مایع ضد عفونی كننده، آب گرم در زمستانها و شستشوی مرتب و منظم محیط دستشوییها و به كار بردن خوشبو كنندههای مناسب از ضروریات مساجد است.
3ـ وسایل صوتی، گرمازا و سرمازا
كسانی كه گاهی به مناسبتی به مسجد راه مییابند چنانچه با مسائل ناخوشایندی از قبیل نامناسب بودن صدای بلندگوها و سرد یا گرم بودن بیش از حد مسجد روبرو شوند، تنفر در قلب آنان پدید میآید و سابقهی ذهنی منفی در اذهان ایشان باقی میگذارد، همچنین تنظیم نور كافی در خود مسجد از اهم مسائل است.
4ـ تصمیمگیری متمركز
مؤمنان و نمازگزاران و مسئولان مربوط میتوانند به منظور تنظیم برنامهها و امور مساجد و جلوگیری از پراكندگی و تعدد تصمیمگیریها، با انتخاب شماری از افراد جوان و متعهد و حتی المقدور متخصص، همچنین ریش سفیدان با نظارت امام جماعت در قالب هیئت امنا، امور مساجد را با صلابت و برنامه ریزی منسجم اداره كنند.
5ـ ایجاد امكانات فرهنگی ورزشی
مسئولان و گردانندگان مساجد میتوانند با تهیه و تخصیص امكانات فرهنگی از قبیل: كتابخانه،سالن مطالعه، تشكیل گروههای تواشیح، سرود، همخوانی قرآن و تشكیل جلسات آموزش قرآن در دورههای گوناگون،كلاسهای تقویتی رایگان و كلاسهای آموزشی دیگر، باعث جذب جوانان به مساجد شوند؛ در كنار این مسائل تهیهی امكانات ورزشی مرتبط با مسجد تا جایی كه حرمت آن به طور كامل محفوظ بماند نیز میتواند در شمار عوامل جذب كننده محسوب شود.
6ـ استفاده از افراد خوش صدا
بسیاری از اوقات میبینیم در مساجد از قاریان قرآن و مؤذنهای مسن و افراد بد صدا استفاده میشود كه انسان به هنگام شنیدن صدای آنان ناگزیر باید گوش خود را بگیرد. طبیعی است كه این موضوع باعث دفع جوانان از مساجد میشود.
ج) هیئت امنای مسجد
پیشبرد امور مسجد و آبادانی آن، هم به لحاظ معنوی و هم به لحاظ مادی، اشتراك مساعی و همت والای اعضای هیئت امنا را میطلبد، آنان می توانند با همفكری و همدلی، از عهدهی این وظیفهی شرعی و داوطلبانه به خوبی برآیند و ذخیرهای برای آخرت خود بردارند؛ خصوصیات ضروری كه میباید این افراد داشته باشند، به قرار زیر است:
1ـ همكاری جدی
اعضای هیئت امنای مسجد میباید در ادای وظایف خود جدیت داشته باشند و مصمم حركت كنند، در غیر این صورت اختلال در امور مسجد پیش میآید.
2ـ تقسیم كار
به نظر میرسدكه امور مسجد میباید به تناسب سن، تخصص، علاقه و دیگر عوامل شخصی اعضای آن هیئت، تقسیم شود تا فشار كار بر دوش فرد یا افراد معینی نباشد؛ از طرف دیگر این اعضا میتوانند از افراد غیر عضو كه علاقه به كار دارند كمك بجویند تا در تسریع كار مؤثر باشند، مراعات مجموعهی امور یاد شده باعث بروز حركتی منسجم در امور مساجد میشود كه برای افراد مرتبط با مسجد و خصوصاً جوانان دلپذیر خواهد بود.
3ـ علاقه به كار
افرادی كه در قالب عضو این هیئت به كار مشغول میشوند باید در برابر مسئولیت پذیرفته شده علاقه داشته باشند و از نیّت غیر تقرب الی الله پرهیز كنند تا بتوانند بدون هیچ گونه دلسردی فعالیت كنند.
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط:
مذهبی،
،
:: برچسبها:
جوانان,
مساجد,